تعجب از جامعیت نامه عمل (قرآن)در هنگام رستاخیز وقتی نامه اعمال داده می‌شود، مجرمین از دقتی که در ثبت اعمال وجود دارد نگران و شگفت زده خواهند شد. ۱ - نگرانی و تعجب بزهکارانتعجب و نگرانی مجرمان از جامعیت و دقت نامه عمل: «و وضع الکتـب فتری المجرمین مشفقین مما فیه ویقولون یـویلتنا مال هـذا الکتـب لا یغادر صغیرة ولا کبیرة الا احصـها ووجدوا ما عملوا حاضرا ولا یظلم ربک احدا. و کارنامه (عمل شما در میان) نهاده می‌شود آنگاه بزهکاران را از آنچه در آن است بیمناک می‌بینی و می‌گویند ای وای بر ما این چه نامه‌ای است که هیچ (کار) کوچک و بزرگی را فرو نگذاشته جز اینکه همه را به حساب آورده است و آنچه را انجام داده‌اند حاضر یابند و پروردگار تو به هیچ کس ستم روا نمی‌دارد.» ۲ - مجرمان در رستاخیزبه مراحل دیگر از این رستاخیز بزرگ پرداخته، می‌گوید: " کتابی که نامه اعمال همه انسانها است، در آنجا گذارده می‌شود" (و وضع الکتاب). " گنهکاران هنگامی که از محتوای آن آگاه می‌شوند وحشت زده خواهند شد به گونه‌ای که آثار وحشت را در چهره هاشان می‌بینی" (فتری المجرمین مشفقین مما فیه). در این هنگام فریاد برمی آورند و می‌گویند ای وای بر ما این چه کتابی است؟! هیچ عمل کوچک و بزرگی نیست مگر اینکه آن را احصا و شماره کرده است" (و یقولون یا ویلتنا ما لهذا الکتاب لا یغادر صغیرة و لا کبیرة الا احصاها). همگی را مو به مو به حساب آورده، ضبط کرده و چیزی را فروگذار ننموده است، راستی چه وحشتناک است؟ ما همه این اعمال را به دست فراموشی سپرده بودیم، آن چنان که گاهی فکر می‌کردیم اصلا خلافی از ما سر نزده، اما امروز می‌بینیم بار مسئولیتمان بسیار سنگین، و سرنوشتمان تاریک است!. علاوه بر این سند کتبی اصولا" همه اعمال خود را حاضر می‌بینید"! (و وجدوا ما عملوا حاضرا). خوبیها و بدیها، ظلمها و عدلها، هرزگیها و خیانتها، همه و همه در برابر آنها تجسم می‌یابد!. در واقع آنها گرفتار اعمال خودشان هستند: " و پروردگار تو به احدی ظلم نمی‌کند" (و لا یظلم ربک احدا). آنچه دامن آنها را می‌گیرد کارهایی است که در این جهان انجام داده‌اند، بنا بر این از چه کسی می‌توانند گله کنند جز از خودشان. ۳ - جامعیت نامه اعمالاگر به مجرمین نگاه کنی، می‌بینی از مشاهده اعمال زشتی که در کتاب عملشان ثبت است، می‌ترسند. و یقولون یا ویلتنا ما لهذا الکتاب لا یغادر صغیرة و لا کبیرة الا احصاها: کلمه «ویل» را انسان هنگامی می‌گوید که گرفتار سختی و مشقت شده باشد. در این حالت برای خود آرزوی هلاک می‌کند. مردم مجرم می‌گویند: وای بر ما! این چه کتابی است که هیچ گناه کوچک و بزرگی را فروگذار نکرده و همه را بدون کم و زیاد، ثبت کرده است؟ و وجدوا ما عملوا حاضرا: و هر چه کرده‌اند، در آن کتاب، نوشته و ثبت شده می‌یابند. [۳]
طبرسی، فضل بن حسن، ترجمه مجمع البیان، ج۱۵، ص۷۶.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تعجب از جامعیت نامه عمل». |